NOTGELD

- historia
  oraz zbiory Marka Jury i innych kolekcjonerów
       
   

Żetony chlebowe
 

   
 
 
   
Żetony chlebowe

Zbieracze pieniądza zastępczego napotykają od czasu do czasu specyficzne żetony. na których widnieją np. napisy takie jak: l CHLEB, l BOCHENEK CHLEBA, PÓŁ BUŁKI, l BUŁKA etc. Znacznie łatwiej jest stwierdzić istnienie takich żetonów i określić ich emitenta, trudniej wskazać ich prawdziwe przeznaczenie. By zrozumieć te zagadnienia, trzeba cofnąć się w czasie do początków ubiegłego wieku - najlepiej do okresu I wojny światowej...
   
 

Wielki kryzys gospodarczy i olbrzymia inflacja osiągnęły punkt kulminacyjny jesienią 1923 roku. Pieniądze centralne i lokalne nie miały wartości i pokrycia w towarze. Rząd centralny w Niemczech zapowiadał wprowadzenie nowych pieniędzy pod nazwą „złoty fenig” i „złota marka” mające pokrycie w dolarach USA. Zezwolono dużym firmom na produkcję własnych bonów do wewnętrznego rozliczania. Jednocześnie rozpoczęto wymianę starych pieniędzy w następującej relacji: - 1 złota marka – 1 miliard papierowych marek - od 3.10.1923 roku, - 1 złota marka – 10 miliardów – od 16.10.1923 roku, - 1 złota marka – 100 miliardów – od 23.10.1923 roku, - 1 złota marka – 1 bilion marek - od 5.11.1923 roku. Zestawienie to pokazuje jak wielka była inflacja i jak szybko spadała wartość starych pieniędzy. W Żaganiu, jako pierwsza własne bony i żetony wydała firma sukiennicza Moses Lőw Beer zatrudniająca łącznie około 3 tysięcy pracowników. Bony o nominałach 21 fenigów miały wartość 5 centów amerykańskich, 1,05 marki wartość ¼ dolara, a 4,20 markowe 1 dolara. Bony drukowane były w Głogowie. Znane rodzaje żetonów o nominałach 5 i 20 fenigów, służyły miedzy innymi do nabywania posiłków w stołówce fabrycznej i przyfabrycznym przedszkolu. Żetony wytworzone były z cynku i miały średnicę 21,5 mm. Pieniądze firmy miały obieg zamknięty. Używane były w obiektach fabrycznych, sklepach, stołówkach, przedszkolu. Przyjmowane były chętnie przez pracowników dając poczucie stabilizacji finansowej, możliwości zakupów i gwarancji na przyszłość. Podobne bony i żetony wprowadzone zostały także przez inne instytucje i firmy w mieście.

 

Przy opracowywaniu strony korzystano z informacji zawartych na -
http://www.muzeum-chleba.pl/muzeum.htm
oraz http://www.muzeum.eline2.serwery.pl/index.php?id=17&lng=pl