Wielki kryzys
gospodarczy i olbrzymia inflacja osiągnęły punkt kulminacyjny
jesienią 1923 roku. Pieniądze centralne i lokalne nie miały wartości
i pokrycia w towarze. Rząd centralny w Niemczech zapowiadał
wprowadzenie nowych pieniędzy pod nazwą „złoty fenig” i „złota
marka” mające pokrycie w dolarach USA. Zezwolono dużym firmom na
produkcję własnych bonów do wewnętrznego rozliczania. Jednocześnie
rozpoczęto wymianę starych pieniędzy w następującej relacji: - 1
złota marka – 1 miliard papierowych marek - od 3.10.1923 roku, - 1
złota marka – 10 miliardów – od 16.10.1923 roku, - 1 złota marka –
100 miliardów – od 23.10.1923 roku, - 1 złota marka – 1 bilion marek
- od 5.11.1923 roku. Zestawienie to pokazuje jak wielka była
inflacja i jak szybko spadała wartość starych pieniędzy. W Żaganiu,
jako pierwsza własne bony i żetony wydała firma sukiennicza Moses
Lőw Beer zatrudniająca łącznie około 3 tysięcy pracowników. Bony o
nominałach 21 fenigów miały wartość 5 centów amerykańskich, 1,05
marki wartość ¼ dolara, a 4,20 markowe 1 dolara. Bony drukowane były
w Głogowie. Znane rodzaje żetonów o nominałach 5 i 20 fenigów,
służyły miedzy innymi do nabywania posiłków w stołówce fabrycznej i
przyfabrycznym przedszkolu. Żetony wytworzone były z cynku i miały
średnicę 21,5 mm. Pieniądze firmy miały obieg zamknięty. Używane
były w obiektach fabrycznych, sklepach, stołówkach, przedszkolu.
Przyjmowane były chętnie przez pracowników dając poczucie
stabilizacji finansowej, możliwości zakupów i gwarancji na
przyszłość. Podobne bony i żetony wprowadzone zostały także przez
inne instytucje i firmy w mieście.
|
|
|