JAK SPŁYNĄĆ ODRĄ Z RACIBORZA DO KOŹLA

– poradnik uczestnika spływu
Na terenie woj. śląskiego i opolskiego Odrę podzielić można na dwa odcinki, z uwagi na ich odmienny charakter. Górny odcinek Odry, od granicy Czech (20 km) do miejscowości Bierawa w pow. kozielskim (84 km), stanowi rzekę swobodnie płynącą, o cechach cieku podgórskiego. Poniżej Bierawy Odra jest rzeką skanalizowaną dla potrzeb żeglugowych.
Odra swobodnie płynąca jest uregulowana głównie dzięki prostopadłym do nurtu budowlom faszynowo – kamiennym, zwanych ostrogami, do granicy z województwem opolskim są też pociągnięte wały ochronne. Posiada liczne zakola i wysokie brzegi, porośnięte na ogół wikliną. Na kilku odcinkach, gdzie znajdowały się bardzo ostre zakola, koryto zostało wyprostowane. W wielu miejscach brzegi są oberwane, a budowle regulacyjne zniszczone. Uszkodzenia te powstały pod wpływem licznych powodzi. Szerokość koryta między ostrogami wynosi ok. 30 m. Prędkość w nurcie przy przepływach średnich dochodzi do 1 m/sek, a głębokość do 1,0 m. Sytuację hydrologiczną na rzece określa wodowskaz Miedonia, znajdujący się poniżej Raciborza (wodowskaz znany jest z komunikatów radiowych o stanach wód).
Odra skanalizowana od Bierawy (84 m.) do Koźla (95,5 km) jest drogą wodną klasy V (najniższej), poniżej Koźla natomiast stanowi arterię klasy III. Dla żeglugi znaczenie rzeka ma jedynie poniżej Koźla. Wzdłuż biegu pozostały nieliczne tablice kilometrowe na brzegach. Kilometraż wzrasta w dół rzeki.
Początek spływu w Raciborzu następuje ze starego koryta Odry w rejonie mostu drogowego. Przed rozpoczęciem spływu można zwiedzić Racibórz. Obejrzeć tam można renesansowe kamieniczki i resztki murów obronnych ze starą wieżą, grób powstańców śląskich z 1921r., kościół farny z XIII wieku, kościół dominikanów z XIV wieku i inne budowle.
Spływ Odrą jest stosunkowo łatwy, w korycie nie ma bowiem większych przeszkód. Zaraz za Raciborzem w rejonie 55 km znajduje się ujście kanału Ulgi (Nowa Odra). Poniżej tego ujścia przy lewym brzegu znajduje się Miedonia, dawniej wieś, dziś część Raciborza (wodowskaz). Za Miedonią można zrobić przystanek, gdyż na prawym brzegu w odległości ok. 1,5 km od rzeki znajduje się rezerwat przyrody Łężczak. Jest to pierwotny las łęgowy z bujnym podszyciem dębowo – grabowym. Dalszy spływ ułatwia wartki nurt. Na 66 km znajduje się ujście rzeki Rudy. Na prawym brzegu usytuowana jest wieś Turze. Zakończenie pierwszego etapu spływu ma miejsce poniżej 72 km, na prawym brzegu we wsi Dziergowice. Do rozbicia namiotów można wybrać przybrzeżne pasy terenu, które są własnością Rejonowego Zarządu Gospodarki Wodnej w Opolu. Pokonana trasa z Raciborza do Dziergowic wynosi ok. 20 km. Na jej przebycie, z postojami poniżej Miedoni i w Turzu, potrzeba ok. 9 godzin, a na sam spływ – ok. 6 godzin.
Za Turzem prędkości wody w Odrze w dalszym ciągu ułatwiają spływ. Ostrogi bardzo znacznie wystają tam z wody. Na 82 km znajduje się ujście rz. Bierawki, a nieco dalej most drogowy (drewniany) na drodze Bierawa – Cisek. Za mostem wpływ piętrzenia na jazach w Koźlu staje się stopniowo coraz to wyraźniejszy. Prędkości wody maleją bardzo znacznie. Cofka podpiętrzonej wody zaczyna oddziaływać wyraźnie do ok. 84 km. Od tego mniej więcej miejsca tafla wodna na Odrze znajduje się na prawie jednym poziomie aż do samego Koźla. Przy wjeździe do Koźla (ok. 94 km) Odra rozgałęzia się na dwie odnogi. Należy płynąć korytem lewym, na którym znajduje się odnowiona stara śluza i jaz ruchomy. Odnoga prawa Odry, tzw. kanał Ulgi jest przegrodzona jazem kozłowo – iglicowym i do przejazdu się nie nadaje.
W Koźlu kończy się II etap spływu. Na pokonanie odcinka od Dziergowic do Koźla (ok. 20 km) potrzeba prawie 7 godzin. Godny obejrzenia jest położone nieco dalej na rzece port w Koźlu. W pobliskim Kędzierzynie znajdują się znane w całym kraju Zakłady Azotowe „Kędzierzyn”.